Verbi Pronominali

Een paar weken geleden schreef ik een artikeltje over het Italiaanse Farcela. Omdat er toch nog wat onduidelijkheden waren over de verbi pronominali, wil ik het deze week met jullie hebben over de verbi pronominali in het algemeen. Wat dit precies zijn en hoe je ze gebruikt, leg ik je graag nog eens kort (maar hopelijk duidelijk) uit!

Olaf van Maaren • Laatste update: 26 Nov 2023

Bij verbi pronominali worden pronomi (voornaamwoorden) toegevoegd aan een werkwoord. Daar is opzich niets geks aan, maar soms verandert de vertaling van die werkwoorden en dan moet je wel goed opletten!  Veelal kunnen de volgende pronomi worden toegevoegd aan een werkwoord:

 

- la 

- ne 

- ci/ce 

 

Denk dan aan Farcela (fare + ce + la), Usciresene (uscire+ se + ne), maar ook Smetterla (smettere + la). Zo staan de werkwoorden in de woordenlijst, maar wanneer je deze werkwoorden in een zin vervoegt worden ze uit elkaar getrokken en zijn ze minder makkelijk te herkennen!

Hieronder vind je een lijstje met voorbeelden en betekenissen. Daarna behandel ik twee verschillende soorten afzonderlijk. 

 

 

Als je al een aardig woordje Italiaans spreekt, valt je waarschijnlijk al wel op dat je een onderscheid kunt maken bij deze woorden. 

- Woorden met een nieuwe betekenis (Volerci, Farcela)

- Woorden met een (soort-)gelijke betekenis (Smetterla, Provarci, Uscirsene)

Wanneer je de betekenis van smettere (ophouden, stoppen), provare (proberen) en uscire (uitgaan) opzoekt, zie je dat die betekenissen niet zo heel veel van elkaar verschillen. Bij volere (willen) en fare (doen, maken) echter wel! 

 

Smetterla

Laten we dan eens beter kijken naar de grammaticale betekenis van de  woorden. Werkwoorden waar -la achter is geplakt, zijn eigenlijk de meest simpele verbi pronominali. Deze verbo pronominale bestaat namelijk uit een werkwoord en een voornaamwoord. Nu is het goed om te weten dat smettere een transitief werkwoord (uitleg) is. Dat wil zeggen dat er bijna altijd een lijdend- of meewerkend voorwerp bij moet.

Wat geef je op? 

Zo zou je kunnen zeggen: smetto di recitare (ik geef het acteren op/ik stop met acteren).

Wil je iets zeggen als 'Ik houd er mee op' dan komt die la om de hoek kijken. Je hebt gewoon een lijdend voorwerp nodig en in het geval van Smetterla is dat het voornaamwoordje la. 

D'accordo, la smetto. (Goed, ik houd ermee op)

Dat is wel te volgen toch?

 

Intransitieve werkwoorden & Farcela

Nu heb je ook nog intransitieve werkwoorden. Ook deze kunnen een aantal voornaamwoorden bij zich krijgen. Over het algemeen is dat de combinatie van (si + ci/ne). Mijn advies voor deze werkwoorden: leer de betekenis uit je hoofd. Er is namelijk niet echt een uitleg voor te geven. 

Datzelfde geldt voor enkele onregelmatige combinaties als farcela of volerci (beide transitief). Ze komen gelukkig niet heel veel voor, maar heb hieronder toch een klein lijstje voor je opgesteld.

 

 

Dit is grammaticaal een zeer lastig onderwerp. Mocht je nu net beginnen met het Italiaans en het nog niet helemaal begrijpen, moet je je nog geen zorgen maken. Kijk er dan over een tijd weer eens naar!